બોધવાર્તા: વિમળાબેનની દીકરોને ફરજનો પાઠ

બહુ દૂર નહીં પણ આપણા જ રાજ્યના એક નાના શહેરમાં એક વૃદ્ધ માતા રહેતી હતી, જેમનું નામ હતું વિમળાબેન. વિમળાબેનને બે દીકરા હતા – રમેશ અને સુરેશ. બંને દીકરાઓ સારી રીતે ભણેલા-ગણેલા હતા અને શહેરમાં મોટી કંપનીઓમાં સારી નોકરી કરતા હતા. તેઓ પોતાના પરિવાર સાથે સુખેથી રહેતા હતા, પણ માતા પ્રત્યેની તેમની ફરજ જાણે ભૂલી ગયા હતા.

વિમળાબેન જ્યારે તેમના ઉછેર માટે રાત-દિવસ મહેનત કરી હતી, ત્યારે તેમણે ક્યારેય પૈસાની કમી મહેસૂસ થવા દીધી નહોતી. પણ હવે, વૃદ્ધાવસ્થામાં જ્યારે તેમને દીકરાઓના સહકારની સૌથી વધુ જરૂર હતી, ત્યારે બંને દીકરાઓ મહિનાના ઘરખર્ચ માટે પૂરતા પૈસા આપવામાં આનાકાની કરતા હતા. દરેક વખતે પૈસા માંગતી વખતે વિમળાબેનને દીકરાઓની વાત સાંભળવી પડતી: "મા, અત્યારે ખર્ચ વધારે છે," અથવા "આ મહિને પગાર મોડો આવશે."

એક દિવસ વિમળાબેને નક્કી કર્યું કે હવે આ રીતે નહીં ચાલે. તેમણે પોતાના દીકરાઓને એક પાઠ ભણાવવાનો વિચાર કર્યો, જે તેમને તેમની ફરજનું ભાન કરાવે.

વિમળાબેને થોડા દિવસો સુધી બંને દીકરાઓ પાસેથી કોઈ પૈસા માંગ્યા નહીં. તેના બદલે, તેમણે એક યોજના બનાવી. તેમણે શહેરની બહાર પોતાના નામ પર પડેલી એક નાની જમીન હતી, જે ઘણા વર્ષોથી ખાલી હતી.

એક સાંજે વિમળાબેને બંને દીકરાઓને પોતાના ઘરે બોલાવ્યા. દીકરાઓ આવ્યા, પણ તેમને લાગ્યું કે મા ફરી પૈસા માટે બોલાવી રહી હશે.

વિમળાબેન શાંતિથી બેઠા હતા. તેમણે કહ્યું, "મારા વહાલા દીકરાઓ, તમે બંને ખુશ તો છો ને?"

રમેશે જવાબ આપ્યો, "હા મા, અમે બરાબર છીએ. કેમ અચાનક બોલાવ્યા?"

વિમળાબેને હસીને કહ્યું, "તમે લોકો મારા ખર્ચની બહુ ચિંતા કરો છો. મને થયું કે હવે તમારે મારી ચિંતા ન કરવી પડે, તેથી મેં એક નિર્ણય લીધો છે."

સુરેશ થોડો આશ્ચર્યચકિત થયો, "કેવો નિર્ણય, મા?"

વિમળાબેને એક કાગળ કાઢીને ટેબલ પર મૂક્યો અને કહ્યું, "મારી પાસે જે શહેરની બહારની જમીન છે, તે હવે હું વેચવાની છું. તેનાથી મને સારા પૈસા મળી જશે. એ પૈસા હું મારી પાસે જ રાખીશ, જેથી મારે મારા નાના-મોટા ખર્ચા માટે તમારા બંને પાસે હાથ લંબાવવો ન પડે."

આ સાંભળીને બંને દીકરાઓ ચોંકી ઉઠ્યા. એ જમીનની કિંમત હવે કરોડોમાં હતી, અને બંને દીકરાઓ મનમાં વિચારતા હતા કે મારો હિસ્સો કેટલો હશે.

રમેશ તરત જ બોલ્યો, "અરે મા! તું આ શું કહે છે? પૈસાની તારે ક્યાં જરૂર છે? તું ખાલી કહે તો ખરી! અમારા દીકરાઓ છીએ! તું જમીન વેચી નાખે તો…!"

સુરેશે તરત જ વાત પકડી લીધી, "હા મા, આટલા મોટા નિર્ણય લેતા પહેલા અમને પૂછવું તો હતું. અમે તને ક્યાં ક્યારેય ના પાડી છે? અમારા પર ગુસ્સો ન કર. અમે તારા માટે બધું કરીશું."

વિમળાબેને તેમના ચહેરા પર બદલાયેલા હાવભાવ જોયા અને સમજી ગયા કે જમીનના પૈસાની વાત આવતા જ તેમનો સૂર બદલાઈ ગયો છે.

વિમળાબેને ગંભીરતાથી કહ્યું, "બેટા, અત્યાર સુધી હું જમીન નહોતી વેચતી, કારણ કે હું ઈચ્છતી હતી કે તમે મારી જવાબદારી સમજો અને તમારી ફરજ નિભાવો. પણ જ્યારે મને ઘરખર્ચના થોડા પૈસા માટે પણ તમને વારંવાર યાદ કરાવવી પડતી હતી, ત્યારે મને દુઃખ થતું હતું."

તેમણે આગળ કહ્યું, "મને આ જમીન વેચીને કોઈ વૈભવી જીવન જીવવું નથી. હું આ પૈસા એક ફંડમાં મૂકાવીશ અને તેમાંથી મળતા વ્યાજથી મારું ગુજરાન ચલાવીશ. અને હા, મારા ગયા પછી આ પૈસા કોઈને નહીં મળે. હું એને ગરીબ અને જરૂરિયાતમંદ બાળકોના શિક્ષણ માટે દાન કરી દઈશ."

બંને દીકરાઓના ચહેરા પરનો રંગ ઉડી ગયો. તેમણે તરત જ માફી માંગી.

રમેશ બોલ્યો, "મા, અમને માફ કરી દે. અમે ભૂલ કરી. અમે અમારી જવાબદારી ભૂલી ગયા હતા."

સુરેશ પણ બોલ્યો, "સાચું કહું છું મા, અમે વિચાર્યું નહોતું કે તું આટલું મોટું પગલું લઈશ. હવેથી તારે ક્યારેય પૈસા માટે ચિંતા કરવી નહીં પડે."

વિમળાબેને શાંતિથી સમજાવ્યું, "બેટા, મેં આ પાઠ ભણાવવા માટે જ કર્યું હતું. મા-બાપને તેમની વૃદ્ધાવસ્થામાં પૈસા કરતાં વધુ સન્માન અને પ્રેમની જરૂર હોય છે. એ સન્માન તમે તમારા વર્તનથી છીનવી લીધું હતું. હવે જો તમે સાચે જ પસ્તાવો કરતા હોવ, તો તમે જમીન વેચવાની વાત ભૂલી જાઓ, અને હવેથી મારા ખર્ચની જવાબદારી પ્રેમથી ઉપાડો અને મને એકલી ન છોડશો."

બંને દીકરાઓ પોતાની માતાના પગમાં પડ્યા અને વચન આપ્યું કે હવેથી તેઓ ક્યારેય તેમની જવાબદારીથી મોં નહીં ફેરવે. તે દિવસ પછી, વિમળાબેનને ક્યારેય પૈસા માટે દીકરાઓ સામે જોવું પડ્યું નહીં, અને તે ઘર ફરીથી સુખ અને સન્માનથી ભરાઈ ગયું.

બોધપાઠ: માતા-પિતાની સેવા અને સન્માન પૈસા કરતાં પણ વધુ મૂલ્યવાન છે, અને તેમની ફરજ ભૂલનારને કુદરત કોઈને કોઈ રીતે પાઠ ભણાવે જ છે.